Ziołolecznictwo jest nauką, która każdego roku zdobywa coraz więcej zwolenników. Jednym z ziół, które cieszy się niesłabnącą popularnością jest macierzanka. To roślina ozdobna, którą wiele osób decyduje się posadzić w swoim ogrodzie, nie mając pojęcia o jej zastosowaniu leczniczym i prozdrowotnym. Ziele macierzanki jest roślina, występującą w wielu odmianach, które wyróżniają się możliwością zastosowania w kuchni i ziołolecznictwie. Macierzanki należą do gatunku jasnowatych, a ich niepozorny wygląd nie zdradza wszystkich właściwości rośliny. Jakie są rodzaje macierzanki? Jakie właściwości i zastosowanie macierzanki sprawia, że wyróżnia się dobroczynnym wpływem na organizm?

Czym jest i jakie są rodzaje macierzanki?

Macierzanka jest ziołem leczniczym, które wywodzi się z rejonu Morza Śródziemnomorskiego. Od setek lat ceniona jest za swoje właściwości lecznicze, diabatyczne oraz ozdobne w ogrodzie. Macierzanki, w zależności od gatunku, wykorzystywane są również w kuchni, jako przyprawa do dań mięsnych, sałatek, zup czy potraw na ciepło. Dodatkowo, roślina jest składnikiem wielu leków i kosmetyków, dostępnych a drogeriach i aptekach, ze względu na swoje prozdrowotne i przeciwzapalne właściwości.

Macierzanka jest rośliną krzewinkową, która wyróżnia się zielonym przekrojem oraz drobnymi kwiatkami o intensywnym, charakterystycznym zapachu. Najczęściej rośnie w miejscach dobrze nasłonecznionych, a jej łatwa, mało wymagająca uprawa sprawia, że często można spotkać ją w ogrodzie. Jest odporna na suszę oraz mróz, a do prawidłowego rozwoju wymaga jedynie kwaśnej, żyznej gleby.

Obecnie, istnieje sporo gatunków macierzanki, które wyróżniają się zbliżonym zastosowaniem leczniczym. Najpopularniejszymi odmianami są:

• macierzanka pospolita – to najbardziej rozpowszechniony gatunek macierzanki, charakteryzuje się szaro-zielonymi liśćmi oraz drobnymi, fioletowymi kwiatami,
• macierzanka piaskowa – to odmiana rośliny o najbardziej cenionych właściwościach prozdrowotnych. Naturalnie porasta rejon Niżu Polskiego, a wyróżnia ją intensywny, przyjemny zapach,
• macierzanka cytrynowa – to gatunek macierzanki, która charakteryzuje się cytrusowym zapachem. Jej kwiatostan posiada białe wybarwienie, a okalające ją liście są intensywnie zielone,
• macierzanka zwyczajna – posiada budowę oraz właściwości zbliżone do macierzanki piaskowej, naturalnie porasta rejony południowej Polski.

Ziele macierzanek do celów leczniczych pozyskiwane jest zazwyczaj w początkowej fazie kwitnienia rośliny. Jej pędy kwiatowe, po ścięciu, poddawane są zabiegom oczyszczającym, a następnie suszeniu. Następnie, dzięki poddaniu ususzonych części rośliny, w procesie destylacji pary wodnej dochodzi do wytłaczania olejku eterycznego, który bogaty jest w substancje aktywne, wykazujące prozdrowotne działanie dla organizmu ludzkiego.

Czy macierzanka ma właściwości lecznicze?

Ziele macierzanki jest częścią rośliny, która posiada właściwości prozdrowotne oraz lecznicze. W jego skład wchodzą cenne dla organizmu człowieka olejki eteryczne, flawonoidy, związki goryczowe oraz kwasy fenolowe, które wykorzystywane są zarówno w przemyśle farmaceutycznym, jak i kosmetycznym.

Zastosowanie macierzanki w ziołolecznictwie jest bardzo szerokie. Ze względu na substancje aktywne, zawarte w jej ususzonych częściach, coraz bardziej popularne staje się przygotowywanie naparu lub herbaty z macierzanki. Wyciąg z ziela stosowany jest na dolegliwości związane z układem pokarmowym, ze względu na jej właściwości przyspieszajcie trawienie. Dodatkowo, macierzanki wykazują silne działanie antyseptyczne i przeciwzapalne, dlatego polecane są osobom borykającym się z problemami skórnymi, a także chorobami wywołanymi przez bakterie i wirusy, na przykład przy przeziębieniu. Duże stężenie związków fenolowych i garbików w zielu macierzanki sprawia, że wyciąg z niej charakteryzuje się właściwościami dezynfekującymi, dlatego od wieków jest stosowana, jako środek leczniczy przy aktywnej egzemie czy atopowym zapaleniu skóry.

Jakie są popularne zastosowania macierzanki?

Zastosowanie macierzanki jest możliwe zarówno w medycynie, jak i kosmetyce. Napar lub herbatę z macierzanki wykorzystuje się, jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy, ze względu na antyseptyczne i przeciwzapalne właściwości rośliny. Napar można również wykorzystywać do płukania jamy ustnej oraz jako okłady, w celu przyspieszenia gojenia się rany. Dodatkowo, lecznicze działanie macierzanki można wykorzystać, podczas wystąpienia:

• dolegliwości ze strony układu moczowego,
• zapalenia pęcherza moczowego,
• zaburzenia procesów trawiennych i wzdęć,
• jako środek naturalnie obniżający zbyt wysoki cholesterol,
• jako napar poprawiający. pracę układu krążenia krwi.

Herbata z macierzanki jest doskonałym sposobem na poprawienie pracy układu odpornościowego. Jej spożywanie w okresie wzmożonego narażenia organizmu na rozwój infekcji może zapobiegać ich rozwojom oraz wpływać na łagodniejszy przebieg choroby w organizmie.

Czy istnieją przeciwskazania do stosowania macierzanki?

Obecnie, nie ma znaczących przeciwwskazań do stosowania preparatów, których głównym składnikiem jest macierzanka. Substancja nie wykazuje działań niepożądanych, a podczas interakcji z przyjmowanymi lekami nie prowadzi do wystąpienia skutków ubocznych.

Grupą osób, która nie powinna przyjmować preparatów, kosmetyków oraz herbaty z macierzanki są osoby uczulone na tymol. Dodatkowo, pacjenci cierpiący na schorzenia tarczycy, przed przewlekłym spożywaniem herbaty z macierzanki powinny skonsultować swoje działanie z lekarzem. Macierzanka wpływa na pracę tarczycy, przyspieszając wydzielanie przez nią hormonów, co mogłoby niekorzystnie wpłynąć na osoby borykające się, na przykład z insulinoodpornoścą.