Po dotknięciu pokrzywy natychmiast doświadczamy charakterystycznego pieczenia skóry w miejscu jej kontaktu z rośliną. Dodatkowo na jej powierzchni ukazują się swędzące bąble. Jeśli miałeś kiedykolwiek do czynienia z liśćmi pokrzywy, na pewno wiesz, o czym mówię! Podobnych odczuć doświadczamy po ukąszeniu pszczoły, bądź mrówki. Co jest sprawcą tych nieprzyjemnych wrażeń? Pewnie Cię zaskoczę, ale jest to ta sama substancja! Zarówno w jadzie pszczoły, jak i mrówki oraz w umiejscowionych na liściach pokrzywy włoskach znajduje się kwas mrówkowy, który w momencie kontaktu ze skórą zostaje wstrzyknięty pod jej powierzchnie. Czym jest kwas mrówkowy? Jakie ma właściwości? Do czego jest wykorzystywany oraz czy, aby na pewno nie jest szkodliwy dla ludzkiego organizmu? Sprawdź! Gwarantuję Ci, że będziesz zaskoczony!

Czym jest kwas mrówkowy?

Kwas mrówkowy (metanowy, HCOOH) – Acidum formicum (Acidum formicicum) – związek chemiczny pochodzenia organicznego. Najprostszy kwas karboksylowy. Występuje w jadzie pszczół, os, szerszeni oraz mrówek. Jest również produkowany i kumulowany przez niektóre rośliny np. pokrzywy. Swoją zwyczajową nazwę zawdzięcza szwedzkiemu chemikowi, który po raz pierwszy go wyizolował z jadu martwych mrówek. Na skalę przemysłową kwas mrówkowy można otrzymać na trzy sposoby. Z tlenku węgla i wodorotlenku sodu, z tlenku węgla i metanolu oraz jako produkt uboczny podczas produkcji kwasu octowego metodą utleniania węglowodorów.

Jakie właściwości ma kwas mrówkowy?

Kwas mrówkowy to bezbarwna ciecz o charakterystycznym ostrym, a zarazem drażniącym zapachu. Wdychany jest niebezpieczny. Przejawia właściwości silnie żrące. W kontakcie z metalami przyśpiesza powstawanie korozji. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i cechuje się wysoką lotnością w temperaturze pokojowej. Związek ten wykazuje silne działanie grzybobójcze, a przy odpowiednio wysokim stężeniu również bakteriobójcze. Kwas mrówkowy wykazuje również działanie przeciwbólowe, antyseptyczne, przeciwroztoczowe oraz pierwotniakobójcze. Poprzez oddziaływanie na zakończenia nerwów czuciowych przyspiesza proces krążenia krwi. Kwas mrówkowy to doskonały, często spotykany konserwant.

Do czego wykorzystywany jest kwas mrówkowy?

Mając w głowie cały wachlarz właściwości chemicznych i fizycznych, którymi charakteryzuje się kwas mrówkowy należy w szerszej perspektywie rozpatrzyć, do czego służy kwas mrówkowy i jakie ma zastosowanie w codziennym życiu.

Kwas mrówkowy na szeroką skalę wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym, jako konserwant znany jako E 236. Konserwująco działa w stężeniu 0,15-0,20%.  Kwas mrówkowy ogromne zastosowanie ma w branży farmaceutycznej. Używany jako środek rozszerzający naczynia krwionośne, przeciwreumatyczny i rozgrzewający wykorzystywany jest przy walce z wieloma schorzeniami zdrowotnymi, takimi jak bóle stawowe, reumatyzm czy też rwa kulszowa.

Wykazuje silne działanie grzybobójcze, dlatego jest składnikiem preparatów zwalczających i przeciwdziałających pleśni.

Za sprawą jego właściwości silnie dezynfekujących, wykorzystywany jest jako substancja dezynfekująca. Chętnie wykorzystuje się kwas mrówkowy do czyszczenia i dezynfekcji aparatury gabinetów kosmetycznych. A oskoro o właściwościach dezynfekujących mowa, warto wspomnieć jako ciekawostkę, że kwas mrówkowy używa się również w celu dezynfekcji beczek do wina i piwa. A co poza tym? Wykorzystuje się go również w garbarstwie i włókiennictwie. Stosuje się go w pszczelarstwie – likwiduje roztocza i kleszcze, a także pomaga w walce z warrozą — choroba ta jest niezwykle niebezpieczna dla pszczół.

W produkcji zwierzęcej i weterynarii kwas mrówkowy jest stosowany jako zakwaszacz do pasz w celu ograniczenia rozwoju grzybów i pierwotniaków. Służy również jako substancja konserwująca pasze przechowywaną w silosach. Kwas mrówkowy wykorzystuje się również do produkcji kosmetyków, przede wszystkim płynów do włosów wykorzystywanych w celu poprawy ukrwienia głowy co ma skutkować zapobieganiu wypadaniu włosów.  Kwas metanowy jest wykorzystywany do srebrzenia luster i w galwanotechnice.